Qua bài viết này chúng tôi xin chia sẻ với các bạn thông tin và kiến thức về Rường Chúc các bạn tìm được những thông tin hữu ích
Nội Dung Chính [Hiển Thị]
Nhà rường là gì?
Rường là một cách gọi rút ngắn của rường cột. Nhà rường có hệ thống cột kèo gỗ được dựng nên theo một quy cách có quy chuẩn. Thông thường nhà được thiết kế cấu trúc theo mô hình chữ đinh, chữ công, chữ khẩu, nội công ngoại quốc.
Nhà được kết cấu các hệ thống chốt và mộng gỗ. Điều này có thế giúp dễ dàng lắp ghép hoặc tháo dỡ, đây là một điểm nổi bật của nhà rường. Những gian nhà được phân định bằng cột còn hai chái phân cách với gian giữa bằng vách ngăn.

Nhà rường Huế được thiết kế thấp và có độ dốc thoát nước mưa rất tốt. Thời xưa nhà rường được chạm khắc công phu và tỉ mỉ đến từng chi tiết. Khi khám phá nhà rường những chi tiết nhỏ hay đòn, kèo, cột.. được ví như một bức họa nổi. Bên cạnh đó, khi xây dựng nhà rường khâu chọn gỗ cũng được chọn lựa kỹ lưỡng. Gỗ dùng để dựng nhà thường là những loại gỗ tốt và chắc chắn như: kền, mít rừng, gõ…
Nhà rường Huế xuất hiện từ khi nào?
Dưới thời vua Minh Mạng thứ 3 năm 1822 một đạo luật được ban hành khi xây dựng nhà. Nhà vua quy định những ngôi nhà xây bên ngoài Đại Nội không được vượt 3 gian 2 chái. Do đó, những ngôi nhà rường Huế được xây dựng từ xưa thường rất nhỏ. Sau đó thì đạo luật này được xóa bỏ thay bằng việc không được xây nhà cao hơn cung điện. Bắt đầu từ đó cho đến giờ các ngôi nhà rường có độ dốc mái lớn và độ cao thấp.
Đặc điểm của nhà rường Huế
Nhà rường Huế được thiết kế với những kết cấu và công năng qua nội dung chi tiết sau:
Kiến trúc nhà rường
Thông thường, một ngôi nhà rường Huế được thiết kế 3 gian 2 chái với trùng bình 56 cột. Với kiến trúc chữ đinh, chữ khẩu các gian đều được tính bằng số cột và các vách ngăn hai chái. Mỗi kèo, xà hay đòn đều được bảo quản tránh ẩm mốc và được chạm khắc tỉ mỉ, chi tiết. Gian giữa là nơi quan trọng nên thường được chạm khắc những câu đối, tứ quý, bát bảo… Điều này mang ý nghĩa cầu may mắn, bình an đến với gia đình.
Nhà rường được lợp bằng ngói dày với 2 lớp chồng lên nhau. Do đó, khi ở trong nhà mùa đông thì thấy ấm áp, còn mùa hè cảm giác mát mẻ, thông thoáng. Nhà rường không bao giờ thiếu vườn và vườn được thiết kế rất công phu. Trong vườn ở Huế, thường được trưng bày các chậu cây cảnh uốn lượn các thế, trồng hoa, cây ăn trái.

Kết cấu
Xem thêm|: Tổng hợp 5 cafe có chỗ chơi cho bé mới nhất
Nhà rường Huế quan trọng nhất là bộ giàn trò và bộ khung gỗ, nơi sườn chống đỡ cho căn nhà. Tổ hợp cột – kèo – xuyên – trến – xà – đòn tay được kết cấu chặt chẽ tạo nên bộ khung nhà vững chắc. Những ráp nối với nhau được liên kết bằng mộng nên vô cùng chắc chắn. Bộ giàn trò được nâng đỡ trên những tảng đá vuông thể hiện sự quý giá của công trình.
Đối với nền nhà thường được đắp bằng đất sạch trộn thêm vôi và tro để chống mối mọt. Những hỗn hợp này được đắp với nhiều lớp tạo độ cứng cho nền nhà không bị nứt. Bên cạnh đó, những nơi đất mềm được áp dụng kỹ thuật khoan nhồi cọc tạo độ cứng cho nền nhà.
Kỹ thuật này được sử dụng phổ biến trong những kiến trúc cung đình thời kỳ triều Nguyễn. Ở triều đại này những nhà giàu nền nhà có vỉa bằng đá thanh, đá cẩm thạch. Còn những người bình thường thì chỉ được làm bằng đá tổ ong hoặc đá núi.
Công năng
Nhà rường Huế thường có 3 gian 2 chái với cột cái nằm ở chính giữa ngôi nhà. Các cột có những tên gọi khác nhau như hai cột trong nằm phía Đông là “ nhứt đông hậu “. Hai cột trong ở phía Tây là “ nhứt tây hậu “ còn 2 cột ngoài phía Đông là “ nhứt đông tiền ”. Bên cạnh đó, hai cột ngoài ở phía Tây được gọi là “ nhứt tây tiền”. Những cột cái được liên kết với các kèo để đỡ khung nhà và mái.
Những cột cái, cột quân sẽ chia không gian nhà thành 3 phần chi tiết. Phần giữa là nơi rộng nhất để tiếp đón khách, thờ cúng tổ tiên và là nơi nghỉ của đàn ông. Hai trái bên có diện tích nhỏ hơn thường dành cho phụ nữ và trẻ con. Cách bày trí thời xưa đề cao vấn đề trọng nam khinh nữ, người đàn ông là chủ gia đình.
Quy trình xây nhà rường Huế như thế nào?
Một số quy trình xây dựng nhà rường Huế như sau:
Xem phong thủy trước khi xây
Một việc vô cùng quan trọng khi xây dựng một ngôi nhà là xem phong thủy. Xem hướng nhà thế nào, thế nhà có được tốt thuận lợi cho chủ nhà hay không. Hầu như những ngôi nhà rường Huế thường được xây về hướng Nam. Bên được thiết kế nằm bên trái và vuông góc với nhà chính. Thêm vào đó, khi khách đi vào nhà rường sẽ không thẳng trực tiếp vào nhà mà đi theo đường rẽ.
Nhà rường Huế mang đậm nét kiến trúc các nước trong khu vực Đông Nam Á. Lấy nguyên tắc Thái Cực – Lưỡng Nghi kết hợp Tứ tượng – Bát Quái tạo ra thế cân bằng. Lấy từ cái đơn giản liên kết với nhau sinh khí tỏa tứ hướng. Do đó, khi xây dựng nhà rường cần xác định được trung tâm giữa 2 đường tim nhà. Khi tìm được tâm theo hướng Bắc – Nam, Đông – Tây từ đó tìm được các hướng Tiền, Hậu, Tả, Hữu. Xuất phát từ đó giàn trò, cột.. sẽ được gióng theo nguyên tắc này để xây dựng.

Quy trình chuẩn bị
Khâu đầu tiên là chuẩn bị vật tư để xây dựng công trình. Gỗ của ngôi nhà được là từ gỗ mít, một loại gỗ quý có màu vàng, vân đẹp, tuổi thọ cao…. Việc khó khăn hơn lại là chọn đòn tay, đòn tay nóc và rường cột của công trình. Gỗ sử dụng làm đòn tay nóc và cột nhà là loại gỗ danh mộc, thời xưa thường chọn gỗ mít. Một loại cây cũng được phổ biến rộng rãi ở xứ Thuận Hóa.
Xem thêm|: Brew bar – thiên đường của các phương pháp pha cà phê thủ công
Những chi tiết như kèo, xuyên, trếnh,… cũng không kém phần quan trọng. Những chi tiết này cần phải sử dụng một lượng lớn gỗ mít mới có thể hoàn thành được. Sau khi chuẩn bị xong thì những người thợ bắt đầu làm. Tất cả các công đoạn đều được làm thủ công với phương châm “ thước thầy, mực thợ “. Đây là lý do chủ nhà phải tìm thợ giỏi có tay nghề cao để đảm bảo độ hoàn mỹ.
Người thợ sẽ tiến hành dùng kỹ năng và kinh nghiệm của mình để kẻ các vạch trên thắng gỗ. Để vạch ra được người thợ cần sử dụng công cụ thô sơ là “ mực “. Đây được gọi là ông mực của thợ mộc, một khối gỗ hình lập phương cạnh 8cm. Trên được đục 1 lỗ tròn chứa bông thấm mực và 1 lỗ vuông chưa cuộn dây cuộn vào tay quay. Khi dây được kéo ra sẽ đi qua ngăn mực và vạch ra những đường thẳng trên gỗ. Dụng cụ tuy thô sơ nhưng có độ chính xác khá cao, kể cả trên gỗ gồ ghề.
Trong quá trình xây dựng nhà rường Huế cần có sự kết hợp ăn ý giữa thợ mộc và thợ chạm. Thợ mộc có thao tác xử lý gỗ bước căn bản sau đó chuyển cho thợ chạm. Công đoạn chạm khắc mất nhiều thời gian với nhiều chi tiết tỉ mỉ. Bề mặt của các trường nhà sẽ được đánh bóng bằng cỏ tranh khô qua nhiều lần.
Phần chuẩn bị rường tre cũng khá quan trọng trong quá trình xây dựng công trình. Gia chủ phải mua và chọn những vườn tre thẳng trồng trên đất tốt từ nhiều năm trước. Khi chọn tre cần chọn những cây tre già cứng để tránh mọt và được đốn vào đầu xuân.
Thợ chế tác sẽ làm những bước cơ bản với trẻ rồi ngâm trong 100 ngày sau đó vớt lên phơi khô. Tre được phân loại theo mục đích sử dụng và được bảo quản kỹ càng tránh mưa nắng. Các loại tre làm cốt tường, ô lát trần nhà không cần ngâm chỉ cần những cây trẻ già, dài thẳng.
Khâu còn lại là chuẩn bị dây mây để làm lạt buộc, rơm và cỏ tranh. Mây được chọn lựa từ những cây mây Song và mây Mã. Cỏ tranh lợp phải là loại cỏ tốt, già được cắt phơi khô kỹ nắng. Phần rơm sau khi thu hoạch cần được phơi kỹ nắng và được bản quản riêng.
Quy trình xây dựng mẫu thiết kế nhà rường Huế

- Công việc thợ mộc
Thợ mộc sẽ tập hợp gỗ đã được điêu khắc để ráp thành khung nhà. Tất cả 24 cột được dựng lên các tảng đá đã được định bị trên nền nhà. Nhà rường Huế được liên kết với nhau bằng mộng, khóa nêm và chốt bằng tre. Mặt tiền chính của ngôi nhà là bộ cửa bảng khoa thượng song hạ có 5 lá ở gian giữa. Hai gian chái mỗi gian 4 lá và các lá cửa đều có thể tháo lắp một cách dễ dàng. Phần chốt cửa khóa bên trong rất đơn giản nhưng không kém phần chắc chắn.
- Công việc thợ tre
Phần công việc làm rường tre bắt đầu bằng việc lợp mái. Đòn tay và rui thường được làm từ tre ngâm theo kỹ thuật từ xưa. Cố định các chốt được làm bằng tre và buộc bằng lạt mây. Nơi giao nhau giữa đòn tay với mái nhà được liên kết với nhau theo tính âm dương.
Tre lồ ô đập dập để lát song song bề mặt rui với đòn tay, phần vỏ tre hướng xuống dưới. Phần nền nhà chọn đất thịt có độ dính tốt, lấy ở độ sâu hơn 1m. Đất nền nhà không được lấy đất có tạp chất hay các loại rễ cây. Đất được trộn với rơm, nước nhào trộn dưới bàn tay chuyên nghiệp của người thợ.
Xem thêm|: Danh sách 4 hẹn hò đà nẵng mới nhất năm nay
Đất trộn xong được đắp từ dưới nên cao dần với nhiều lớp liên tiếp, vuốt kỹ, chặt và mịn. Công việc này cần được làm thật điêu luyện và nhanh để khối trần liên kết với nhau. Trung bình độ dày lớp đất giao động khoảng 8cm, bề mặt trần bằng đất cách lớp mái cỏ tranh 30cm. Phần này được làm đầy đủ cột chống, đòn tay, mè bằng tre như những phần mái của tre lợp thông thường.
- Vách tường
Các nan tre được liên kết chặt chẽ với nhau bằng lạt tạo thành những ô vuông cạnh 10cm. Người xưa còn gọi hình thức đan tre với cái tên là đan rục rịch. Rơm và đất được trộn với nhau và đắp lên rục rịch.
Người thợ đắp cần phối kết hợp trong ngoài ngoài để đảm bảo tính chặt chẽ và thẩm mỹ. Bề mặt tường cần phải lèn thật kỹ và cán chặt như tô tường nhà. Cuối cùng dùng vôi vữa tô và quét nước vôi pha màu sẵn lên tường. Những loại vách này nhìn rất giống tường xây bằng gạch.
Mẫu nhà rường Huế đẹp
Nhà rường Huế 3 gian là ngôi nhà được hiểu với 3 gian phòng. Phòng chính giữa là một phòng lớn được hiểu là phòng khách. Hai gian bên cạnh được phân cách bằng những cột lớn.
Nhà rường Huế 3 gian 2 chái là nhà rường gồm 3 gian phòng. Ở phần chính giữa là phòng lớn nhất ngôi nhà và hai bên là hai phòng nhỏ. Hai phòng nhỏ được hiểu là 2 gian chái của ngôi nhà.
Nhà rường Huế 5 gian gồm ba gian chính và hai gian phụ bên cạnh. Ba gian chính có kết gần gần giống như nhà ba gian. Chỉ khác nhau ở số cột và diện tích mỗi ngôi nhà rường.
Nhà rường Huế 5 gian 2 chái là nhà rường khá là rộng rãi thuộc những nhà quý tộc xưa. Nhà được thiết kế ba gian rộng ở giữa nhà hai bên được dựng ngăn cách bởi các cột. Bên cạnh được chia vách ngăn sử dựng làm phòng ngủ và một phần trái nhỏ bên cạnh.

6. Mẫu nhà rường Huế đẹp
Nguồn: meeyland.com